Vùng cao phía Bắc nước ta không chỉ nổi tiếng với cảnh sắc núi rừng hoang sơ, hùng vĩ mà còn là nơi sinh sống của rất nhiều dân tộc ít người với những nét văn hoá đặc sắc. Cùng đón tết Nguyên Đán, song mỗi dân tộc vùng núi phía Bắc lại có một tập tục riêng rất độc đáo. Bạn hãy cùng dulichvietnam dạo một vòng lên miền sơn cước để tìm hiểu về những phong tục đón tết kì lạ của người dân tộc, chắc chắn bạn sẽ có được những trải nghiệm thú vị.
Tìm về Mẫu Sơn, khám phá nếp sống độc đáo của người Dao50 quy tắc trên mâm cơm Việt, giờ mấy ai còn theoCách người Việt ứng xử tinh tế khi mời khách ăn cơm
Tục hát thi với gà trống của người Pu Péo
Đây là một phong tục đón tết kì lạ của người dân tộc Pu Péo ở tỉnh Hà Giang. Phong tục này đã tồn tại từ rất lâu đời, cùng với sự hình thành và phát triển của tộc người, nên nó có ý nghĩa rất quan trọng.
Hoa đào mùa xuân bên những ngôi nhà trình tường Hà Giang. Ảnh: baomoi.com
Trong đêm giao thừa, đồng bào sẽ thức để canh chừng chú gà trống nhà mình. Khi chú gà vỗ cánh chuẩn bị cất tiếng gáy, họ sẽ đốt một quả pháo ném vào chuồng để khiến những chú gà trong chuồng thi nhau nhảy lên và gáy vang.
Người Pu Péo đón Tết. Ảnh: dantri.com
>> Xem thêm: Không cần lên Tây Bắc, ngay tại Nghệ An cũng có đỉnh núi cao 2720 mét, địa chỉ săn mây ‘cực xịn’
Khi những tiếng gà gáy bắt đầu vang vọng, người Pu Péo cũng theo đó mà hò hát vang trời. Đối với người Pu Péo, tiếng gà gáy là dấu hiệu để đánh thức mặt trời, khởi đầu một ngày mới tốt lành. Do đó, ai hát to, hát khoẻ làm át được tiếng gáy thiêng liêng đó thì năm mới ắt sẽ gặp nhiều điều may mắn, hạnh phúc.
Tục thờ bát nước lã của người Pà Thẻn
Trên bàn thờ tổ tiên của người Pà Thẻn luôn có một bát nước lã. Bát nước này phải là nước sạch được lấy từ đầu nguồn của con suối trong nhất, sạch nhất của bản và phải được đậy kín suốt cả năm.
Một năm, chủ nhà người Pà Thẻn chỉ được phép mở bát nước ra hai lần vào cuối tháng 6 để tiếp thêm nước và vào ngày 30 tết để thay bát nước mới.
Mùa xuân trên vùng cao Tây Bắc. Ảnh: tinhte.vn
Theo đó, vào đêm 30 Tết, các hộ gia đình đồng bào Pà Thẻn sẽ đóng cửa cài then, bịt kín mọi lỗ thông khí trong nhà rồi nấu một nồi cháo gà để cả nhà cùng quây quần ăn tết. Ăn cháo xong, chủ nhà mới lấy bát nước lã để quanh năm trên ban thờ xuống để cọ rửa, thay nước mới.
Người dân tộc ở vùng núi phía Bắc cũng có những tục lệ riêng, gửi gắm mong ước về một năm mới sung túc, an vui. Ảnh: dantri.com
Đây là một phong tục đón tết kì lạ của người dân tộc Pà Thẻn và được coi là việc làm rất thiêng liêng, gia chủ phải hoàn thành nghi thức này trước khi cúng giao thừa. Việc thờ bát nước lã phải tuyệt đối giữ bí mật, vì người Pà Thẻn tin rằng nếu để người khác biết được thì năm mới làm ăn sẽ vất vả, gia đình sẽ ốm đau.
Tục ăn trộm lấy may của người Lô Lô
Người Lô Lô ở Cao Bằng quan niệm rằng vào đầu năm mới, nếu một thành viên trong gia đình mang về nhà được chút vật dụng gì đó của người khác thì cả năm gia đình sẽ làm ăn thuật lợi, có nhiều của cải. Bởi vậy, từ lâu trong cộng đồng người Lô Lô đã tồn tại phong tục đón tết kì lạ là ăn trộm để lấy may.
Hoa đào Tây Bắc. Ảnh: tinhte.com
Người Lô Lô đi lấy may rất lặng lẽ, không ồn ào rủ rê nhau, cũng thật bí mật không để ai biết, nếu lỡ gặp người quen cũng không chào hỏi. Họ chỉ lấy về những vật nhỏ bé, ít giá trị, chủ yếu mang ý nghĩa tượng trưng như củ hành, củ tỏi, thanh củi… nhưng phải đủ con số 12 vì đây là số may mắn.
Số 12 này gửi gắm ước vọng về 12 tháng trong năm đều được sung túc, no đủ. Bởi vậy nếu lấy ngô, họ sẽ phải lấy 12 bắp, nếu lấy hoa quả phải lấy đủ 12 trái. Do đây là tập tục lâu đời nên nếu bị chủ nhà phát hiện, người lấy trộm cũng không bị trách mắng.
Tục xem bói gan lợn thiến của người Hà Nhì
Lợn là gia súc quan trọng của đồng bào dân tộc miền núi phía Bắc, không chỉ mang giá trị kinh tế, con vật này còn mang một số ý nghĩa quan trọng với một số tộc người, như người Hà Nhì ở Lai Châu.
Sắc xuân về trên núi rừng phía Bắc. Ảnh: baomoi.com
Theo phong tục lễ tết truyền thống của người dân tộc Hà Nhì, mỗi gia đình đều nuôi một con lợn đực, vào ngày đầu năm, họ sẽ đem lợn đi thiến, để dành Tết năm sau thì mổ con lợn đó để làm lễ cúng gia tiên. Thịt lợn là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của đồng bào Hà Nhì, dù gia đình đó khá giả hay nghèo túng.
Sắc màu lễ hội của người Hà Nhì. Ảnh: baomoi.com
Khi mổ lợn để làm cỗ đón năm mới, người Hà Nhì đặc biệt chú ý đến lá gan. Nếu lá gan lợn lành lặn, màu sắc tươi đỏ, túi mật căng đầy thì năm đó việc chăn nuôi, làm ăn sẽ phát triển, thời tiết thuận hoà, gia đình hạnh phúc. Đây gọi là tục bói gan lợn – một trong những phong tục đón tết kì lạ của người dân tộc Hà Nhì.
Tục gọi vía trâu về ăn Tết của người Mường
Là một trong những tộc người cổ xưa nhất của đất Việt, người Mường ở Hoà Bình có những phong tục ăn tết rất đặc biệt. Coi “con trâu là đầu cơ nghiệp”, trong những ngày Tết, đồng bào Mường cũng không quên để cho con vật nuôi quan trọng này cùng ăn Tết với gia đình mình.
Người dân tộc vùng núi phía Bắc cũng coi Tết Nguyên Đán là một dịp lễ tết quan trọng. Ảnh: tinhte.vn
Từ mấy ngày trước Tết, họ thường chuẩn bị sẵn một chiếc mõ, để qua giao thừa thì đốt đuốc đi gọi vía trâu. Không chỉ có vậy, người Mường còn treo những xâu bánh ống lên các công cụ lao động thường ngày như cày, bừa, đòn gánh… để mời những “người bạn thân thiết” này ăn Tết.
Cánh đồng hoa cải ở Hoà Bình vào mùa xuân. Ảnh: gody.vn
Phong tục đón tết kì lạ của người dân tộc Mường này có ý nghĩa rất nhân văn, thể hiện lòng biết ơn của con người đối với con vật nuôi trung thành đã giúp đỡ gia chủ việc đồng áng quanh năm. Người Mường quan niệm, sau một năm làm lụng vất vả, con trâu hay cái cày cũng đều xứng đáng được nghỉ ngơi.
Tục niêm phong nhà bằng giấy đỏ của người Cao Lan
Khoảng trước tết 2 ngày, đồng bào dân tộc Cao Lan sẽ thực hiện việc dán giấy đỏ lên các vật dụng trong nhà: từ các công cụ lao động cho đến cửa ra vào, cổng nhà, ban thờ tổ tiên, chuồng gia súc, gia cầm…
Vào những ngày này, họ cũng trang hoàng nhà cửa và đi chơi Tết. Ảnh: dantri.com
Sắc đỏ trong ngày Tết không chỉ mang đến sự ấm cúng, niềm vui mà với người Cao Lan, họ còn tin rằng màu đỏ là màu tượng trưng cho an khang, thịnh vượng và những điều tốt lành sẽ đến trong năm mới.
Trong ngày Tết của người dân tộc Cao Lan cũng có tục gói bánh chưng, làm bánh khảo và bánh vắt vai. Đây là ba loại bánh đặc trưng của họ; đặc biệt là bánh vắt vai được làm bằng gạo nếp, có nhân đỗ và đường, gói bằng lá chuối thành dáng dài như đòn gánh, dễ vắt lên vai để mang đi biếu họ hàng nội ngoại.
Tục vỗ mông của người H’Mông
Người H’Mông ở vùng núi phía Bắc có phong tục lễ tết rất phong phú và nhiều màu sắc. Vào những ngày đầu năm, họ sẽ mở hội tại những khu đất rộng, tổ chức các trò chơi như đẩy gậy, kéo co, múa khèn, thi hát đối đáp…
Người dân tộc H’Mông ở vùng núi phía Bắc. Ảnh: tinhte.vn
Đầu năm cũng là dịp trai gái hẹn hò, giao duyên. Trong đám đông, nếu chàng trai muốn bày tỏ tình ý với một cô gái, anh ta sẽ tiến lại gần và vỗ vào mông cô. Nếu cô gái ưng thuận, cô ấy sẽ vỗ mông chàng trai để đáp lại.
Người Mông có tập tục đón Tết khá kì lạ và độc đáo. Ảnh: baomoi.com
Như một màn “làm quen” khá đặc biệt, theo tục lệ, nếu trai gái phải lòng nhau, họ sẽ vỗ mông nhau đủ 9 cái trước sự chứng kiến của mọi người, sau đó sẽ chính thức thành đôi, có thể dắt nhau lên núi tìm nơi hẹn hò, tâm tình.
Trang Đào
(Theo Báo Thể Thao Việt Nam)
Theo Báo Dulichvietnam.com.vn
Ảnh: baomoi.com
